‘समाजवाद’को लक्ष्यसहित उत्पादन क्षेत्रमा लगानी बढाउँदै एनएमसी

।। अर्जुन कार्की ।।

मेचीनगर, २५ माघ । राजनीतिक दलका नेताहरुले बढी प्रयोग गर्ने शव्द हो समाजवाद ।

नेपालको संविधानमा नै समाजवाद उन्मुख राज्य उल्लेख गरिएपछि नेताहरुले प्रयोग गर्ने शव्द हो यो । राजनीतिक दल र तिनका नेतृत्वले समाजवादको अवधारणाप्रति कति इमानदार र प्रस्ट छन् भन्ने कोणबाट बहस र छलफल मसिनो ढंगले गरेका छैनन् ।

विगत केही दशकदेखि समाजवाद शब्द एउटा छ तर, यसको परिभाषा विभिन्न तरिकाले गरेको पाइन्छ । यहाँ एउटा कुरा जोड्न खोजको के हो भने नेताहरुले सधै प्रयोग गर्ने शव्द समाजवाद हो । तर, अब सहकारी अभियन्ताहरुले पनि समाजवादको शव्दलाई रटान गर्न थालेका छन् ।

झापाकै एउटा अव्वल र परिचित सहकारीले त्यो रटानलाई सार्थक बनाउन लागि परेको छ । पछिल्लो समय नेपाल बहुउद्देश्यीय सहकारी संस्था (एनएमसी) झापाले उत्पादनमूलक क्षेत्रमा लगानी बढाउँदै लगेको छ । त्यसको मुख्य कारण एनएमसीलाई समाजवादतर्फ लाने नै ध्याय देखिन्छ ।

वि.सं.२०५० सालमा तत्कालिन काँकरभिट्टा गाविस–८ नम्बर वडाबाट २६ जना शेयर सदस्यको दुई लाख ५३ हजार शेयर पूँजीबाट शुरु भएको सहकारी संस्थामा हाल १ लाख भन्दा बढी शेयर सदस्य छन् । संस्थामा १ अर्ब ४२ करोड शेयर रकम पुगेको छ । संस्थाले हालसम्म १३ अर्ब ७२ करोडको सम्पत्ति जोडिसकेको छ ।

यस मानेमा पनि सहकारीले ५ वर्ष यता बैंकिङ कारोबारमा मात्र सीमित भएन, अन्य व्यवसायतर्फ फड्को मारेको छ । बैंकिङतर्फ १० अर्व ६० करोड लगानी गरेको संस्थाले यसको दायरा बढाएर डेरी व्यवसायतर्फ १५ करोड, एकीकृत नमूना कृषि फर्मतर्फ २४ करोड, सहकारी पसल व्यवसायमा १८ करोड र चिया प्रशोधन व्यवसायमा १३ करोड भन्दा बढी रकम लगानी गरिसकेको छ ।

एनएमसीका पूर्व अध्यक्ष रामचन्द्र उप्रेतीले समाजको परिकल्पना नै समाजवाद भएको बताए । उनका अनुसार राजनीतिक दलहरुले भने जस्तो समाजवाद होइन, सामाजिक रुपमा आर्थिक र व्यवहारिक पक्षलाई हेर्ने प्रकारको समाजवाद चाहिँएको छ ।

‘सामाजिक परिकल्पनामा जसले आफ्नो उद्यमशील र जिवीकोपार्जन गर्नलाई सामूहिक रुपमा सहकार्य गरेर दुःखमा, समस्या र सारो गाह्रोमा साथ दिने, आनीबानी सुधार गर्ने, फजुल खर्च कम गर्ने, सदस्यका परिवारलाई समेत काममा जोड्ने, सहजिकरण गर्ने, सबै सदस्यलाई मालिक बनाउने उद्देश्य समाजवादको अभ्यास हुन् । त्यो काम एनएमसीले गरिरहेको छ’, उनले भने ।

उप्रेती भन्छन्–‘३० वर्षअघि सीमित व्यक्तिहरुबाट सामान्य पैसा संकलन गरेर सामूहिक पहलमा चलाएको सहकारीले अहिले यो रुपमा आउनु नै समाजवाद उन्मुख नै हो । यसबाट धेरैले रोजगार पाए । यसका सबै शेयर सदस्य मालिक हुन् ।’

‘आ–आफ्नो ठाउँबाट सबैले जिम्मेवारी वहन गरिरहेका छन् । पूर्व अध्यक्ष हुने वित्तिकै संस्था छोडदिने भन्ने कुरा हुँदैन । अहिले कृषि फर्मलाई कसरीअघि बढाउन सकिन्छ भनेर घोतलिरहेकोे छु । किसान सदस्यहरुलाई धेरै भन्दा धेरै फाइदा दिन सकिन्छ भनेर लागिरहेका छौँँ । यो एउटा समाजवादको अभ्यास हो’, उनले भने ।

एनएमसीको ३७ करोड बढी लगानी कृषिमा छ । यसले सयौँ युवाहरुलाई स्वरोजगार बनाउने र उत्पादनमा जोड्न संस्था लागि परेको छ । यो हिसावले सहकारीले अब सबैभन्दा धैरै लगानी कृषि क्षेत्रमा मार्ग प्रशस्त गरेको प्रष्ट हुन्छ ।

मेचीनगर–१४ को दुहागढी स्थित एनएमसीको १६ विगाहा जग्गामा एकीकृत नमूना कृषि फर्म सञ्चालनमा छ । कृषि अन्तरगत गाई पालन, माछा पालन, तरकारी खेती, बिरुवा, फलफुल, साइलेस, चिस्यान केन्द्र, कस्टम हायरिङ, मौरी पालन, हाँस पालन लगायतका उत्पादनशील क्षेत्रमा सहकारीले लगानी गरेको छ ।

‘चिया प्रशोधन, डेरी उद्योग, सहकारी पसल, बैंकिङ कारोबारमा संस्थाका मजदुर, किसान, कर्मचारी, सञ्चालक लगायत सबै सदस्यहरु विभिन्न समितिमा बसेर काम गरिरहनु भएको छ, संस्थाले बाटो प्रशस्त गरिदिएको छ, त्यो पनि समाजवादको प्रारुप हो’, पूर्व अध्यक्ष उप्रेतीले भने ।

भिडियो पनि हेर्नुहोला ।